Platyna – wyjątkowo rzadki metal
13 kwietnia 2011. Kategoria: Numizmatyka. Brak komentarzy.
W przeciwieństwie do złota, używanego od najdawniejszych czasów, platyna została doceniona przez człowieka stosunkowo późno. Europa odkryła ją tak naprawdę dopiero
w połowie XVIII za pośrednictwem Hiszpanów, którzy przywieźli ją z Ameryki. Uważano
ją za odmianę srebra, stąd jej nazwa pochodzi od hiszpańskiego „platina”, oznaczającego sreberko, małe srebro.
W przyrodzie występuje najczęściej jako stop z rutenem, rodem, palladem, osmem i irydem. Duże złoża tego metalu znajdują się w RPA, Rosji, Kanadzie, Kolumbii i USA. Oblicza
się, że aby uzyskać 1 kg platyny, trzeba wydobyć 150 ton rudy z głębokości dochodzącej
do 1000 metrów. Największe samorodki platyny ważyły ok. 9,5 kg. Przez wieki
nie znano ich prawdziwej wartości. Były wyrzucane lub stosowano je do budowy domów.
Platyna jest szarobiałym kowalnym i plastycznym metalem. Dopiero w XIX wieku udało się uzyskać czysty pierwiastek i zbadać dokładnie jego właściwości fizykochemiczne. Wyjątkowa rzadkość występowania metalu, trudności z jego pozyskaniem oraz brak reakcji chemicznych z większości substancji stały się przyczyną, dla której biżuteria z platyny stała się obiektem pożądania.
Platynę próbowano także stosować do produkcji monet. W 1828 r. w Rosji rozpoczęto wybijanie obiegowych monet platynowych o nominale 3, 6 i 12 rubli. Kilka lat później wartość tego kruszcu gwałtownie wzrosła, co związane było z odkryciem prawdziwej wartości tego metalu. Monety szybko stały się nadwartościowe, tzn. kruszec przedstawiał większą wartość niż nominał monety. Rosyjskie platynowe ruble wywożono masowo
za granicę i sprzedawano je tam jako szlachetny metal, czerpiąc ogromne zyski. Przynosiło
to oczywiste straty gospodarce rosyjskiej i w 1845 roku zaprzestano ich wybijania. Oblicza się, że cała wielkość emisji osiągnęła prawie 1,5 mln sztuk. Pod koniec XIX wieku Niemcy, jako pierwszy kraj europejski, zaczęły umieszczać na banknotach pasek z platyny.
Zaledwie kilka mennic na świecie wybija monety z tego kruszcu. Pierwsze inwestycyjne platynowe monety, tzw. Noble, zostały wybite w listopadzie 1983 r. przez Wyspę Man.
Skarbnica Narodowa w swojej ofercie miała zestawy „Discover Australia – Odkryj Australię” wybite z platyny przez Mennicę Perth.