Historia znaku menniczego
5 listopada 2018. Kategoria: Monety kolekcjonerskie, Numizmatyka. Brak komentarzy.
Znak menniczy to atrybut, który w większości posiadają monety. Sygnuje on złote monety, srebrne monety lub wykonane z innych kruszców, ale raczej nie złote medale i srebrne medale. Każdy doświadczony kolekcjoner z łatwością identyfikuje pokrywające monety kolekcjonerskie i historyczne sygnatury, które zmieniały się na przestrzeni epok w poszczególnych krajach, często odzwierciedlając także przemfiany historyczne. Czym jest znak menniczy? Kiedy rozpoczęła się jego historia? Dla jakiego celu się go wykonuje na wybijanych w poszczególnych mennicach monetach?
Kiedy pojawił się znak menniczy?
Przez większość epoki starożytności, gdy ludzkość korzystała już powszechnie z monet jako środka płatniczego, nie istniały znaki mennicze. Nie dostrzegano takiej potrzeby, zwłaszcza że wartość monet zazwyczaj odzwierciedlała po prostu wartość kruszcu, z którego zostały wykonane. Ponadto monety zawierały wiele napisów i znaków doskonale świadczących o ich pochodzeniu. Wszystko zmieniło się mniej więcej w połowie trzeciego wieku naszej ery, gdy znaki mennicze zaczęły stopniowo pojawiać się na monetach wybijanych w Cesarstwie Rzymskim.
Dobrym przykładem mogą tu być monety Walentyniana II, które powstały mniej więcej sto lat później i zawierały sygnaturę dotyczącą miejsca ich wytworzenia (mennicy), a także potwierdzenie jakości zastosowanego w tym celu kruszcu. Generalnie chodziło o świadectwo autentyczności i wysokiej jakości numizmatu.
Gdzie monety najczęściej posiadają znak menniczy?
Osoby dla których monety kolekcjonerskie są nowością, bo dopiero zaczynają swoją przygodę z numizmatyką, mogą na początku mieć problem ze zidentyfikowaniem, a nawet znalezieniem znaku menniczego. Zwykle jednak możemy go szukać zawsze w tym samym miejscu. Tą przestrzenią zwłaszcza w przypadku monet antycznych jest egzerga, czyli dolna część monety oddzielona od reszty linią zwaną cięciwą lub odcinkiem.
Co zawierają znaki mennicze? Najczęściej chodzi po prostu o sygnaturę danej mennicy, w której powstała moneta. Dawniej pojawiały się również znaki świadczące o jakości wykorzystanego kruszcu. Na znakach menniczych niektórych monet możemy odnaleźć niekiedy dodatkowe informacje, takie jak oznaczenie urzędnika (np. podskarbiego) mistrza zatrudnionego w danej mennicy, jak również należącego do niej konkretnego warsztatu. W zdecydowanej większości przypadków znaki mennicze mają formę liter niosących kontente, czytelne dla odbiorców znaczenie.
Znaki mennicze w Polsce
Polska numizmatyka również zna wiele, zwłaszcza historycznych, znaków menniczych. Przed 1598 rokiem na ziemiach polskich spotykaliśmy znaki mennicze zwierające między innymi herby. Po decyzji sejmu warszawskiego z tego roku, miały prawo figurować tam wyłącznie znaki podskarbich. Poszczególne polskie mennice tworzyły jednoliterowe znaki od pierwszej litery nazwy miasta, na przykład B w przypadku Bydgoszczy lub K w przypadku Krakowa czy też V lub W w Wilnie. Z kolei w zaborze rosyjskim znak ten kilkukrotnie się zmieniał, a przed wojną miał formę zbliżoną do strzały. MW widniejące na współczesnych polskich monetach to znak firmowy Mennicy Warszawskiej (dziś znanej pod nazwą Mennica Polska.